Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień wydawane jest osobom, które ukończyły 16 rok życia i posiadają jedno z poniższych orzeczeń:
- orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o:
- całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji,
- niezdolności do samodzielnej egzystencji,
- całkowitej niezdolności do pracy,
- częściowej niezdolności do pracy oraz celowości przekwalifikowania,
- wydane przed 1 stycznia 1998 r. ważne orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów (w przypadku orzeczenia wydanego po 1 stycznia 1998 r. celem skorzystania z ulg i uprawnień przysługujących osobom niepełnosprawnym konieczne jest uzyskanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności),
- wydane przed 1 stycznia 1998 r. ważne orzeczenie o stałej lub długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.
Orzeczenie wydawane jest na wniosek zainteresowanego lub jego przedstawiciela ustawowego.
Ulgi i uprawnienia, które mogą przysługiwać na podstawie orzeczenia
Z orzeczenia o inwalidztwie, niezdolności do pracy lub do samodzielnej egzystencji nie wynikają stopień niepełnosprawności, jej przyczyna ani (na ich podstawie) wskazania do ulg i uprawnień, które powinny przysługiwać danej osobie w związku z jej niepełnosprawnością. Wszystkie powyższe elementy określane są natomiast w orzeczeniu o wskazaniach do ulg i uprawnień.
Wskazania do ulg i uprawnień określane są przez lekarza – członka zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, który orzeka w danej sprawie, stosownie do naruszonej sprawności organizmu i ograniczeń funkcjonalnych danej osoby. Mogą one dotyczyć w szczególności:
- możliwości uzyskania odpowiedniego zatrudnienia (uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby), uczestnictwa w szkoleniach bądź zatrudnienia w tzw. zakładzie aktywności zawodowej;
- możliwości uczestnictwa w terapii zajęciowej;
- konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie w życiu codziennym – na podstawie, którego to wskazania można będzie uzyskać dofinansowanie na ten cel;
- możliwości korzystania z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe i inne placówki;
- konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji – na podstawie, którego to wskazania będzie można ubiegać się o zasiłek pielęgnacyjny;
- spełnienia przesłanek do wydania karty parkingowej, która przysługuje osobom o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, mającym znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się.
Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień wydawane jest na czas określony – do czasu upływu ważności orzeczenia o inwalidztwie, niezdolności do pracy lub do samodzielnej egzystencji, na podstawie którego zostało ono wydane.
Od orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień nie ma możliwości złożenia odwołania.
Zgodnie z art. 5a ust. 4 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych – od orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień nie służy odwołanie.
Oznacza to, że od decyzji Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności nie odwołamy się do Zespołu Wojewódzkiego, który jest organem drugiej instancji w przypadku orzeczeń o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności.